Etnohaft w nowej odsłonie!

Czy można uczyć o śląskich haftach nie haftując? Uczyć, tak po prostu, przez dobrą zabawę i kreatywne zadania? Realizowany przez ARTerię projekt EtnoHaft pokazał, że w tej edukacji wykorzystać można nawet roboty.

Ale od początku. Na początku były zdjęcia śląskich haftów, które przez kilka lat zbierała Aleksandra Malczyk- Dyrektorka ARTerii. To właśnie ona napisała projekt i pozyskała środki finansowe z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, co pozwoliło na kreatywne podejście do uczenia o dawnych haftach.

Dzięki zaangażowaniu haftujących mieszkanek Ornontowic, zostały przygotowane wzorniki z haftami, które występowały na fartuchach i zopaskach oraz odtworzono dawne chusty tzw. merynki. Gdy już było wiadomo o jakich haftach chcemy uczyć, ARTeria zaprosiła do współpracy nauczycielki, aby pomogły dostosować planowane zajęcia do programu nauczania w przedszkolu i szkole podstawowej. Tego zadania podjęły się: Ewa Zdzieblik, Monika Taistra-Łyko oraz Monika Świerczek-Fic. Gdy metodycy doszlifowali konspekty, graficy zaprojektowali potrzebne do realizacji zajęć materiał, zaczął się rok szkolny. Pomysł pomysłem, ale trzeba było sprawdzić czy spodoba się dzieciom. Do prowadzenia zajęć przygotowywały się na specjalnych szkoleniach panie z Koła Gospodyń Wiejskich oraz pracownicy ARTerii. A wszystko po to, by na początku października poprowadzić zajęcia w przedszkolu i szkole.

Pierwsze zajęcia poprowadziły członkinie KGW: pani Magdalena Owczarek oraz pani Maria Wolnik-Cwynar w klasie 3 c – tam odbyło się wprowadzenie do występowania haftu na stroju śląskim. Przygotowany przez Aleksandrę Malczyk komiks okazał się strzałem w dziesiątkę. Taka forma przekazywania wiedzy o dawnym hafcie bardzo spodobała się dzieciom. Dzięki warsztatom mogły uważniej przyjrzeć się strojom, które same noszą, porównać je z tymi tradycyjnymi, a następnie samodzielnie zaprojektować wymarzone koszulki ze śląskim wzorem.

Kolejne zajęcia również prowadziły członkinie KGW: pani Jadwiga Magdziorz, pani Elżbiera Szymura oraz pani Teresa Niedobecka. Ich zadanie polegało na przybliżeniu uczniom klasy V c czym jest haft i w jaki sposób powstaje. Aby nabrać wprawy, dzieci rozpoczęły przygodę z haftowaniem za pomocą sznurka i specjalnych, drewnianych deseczek z dziurkami, na których mogły się uczyć prawidłowych ściegów. Kiedy już wiedziały jak zrobić haft krzyżykowy „na sucho”, rozpoczęły swoją przygodę z tamborkiem, igłą i nitką. Ależ im to pięknie wychodziło!

Aleksandra Malczyk, która hobbystycznie zajmuje się projektowaniem strojów i etnodesignem poprowadziła zajęcia w klasie VI b. Tym razem nauka o haftach oparta była o etnodesign. Młodzież dostała naklejki przedstawiające hafty śląskie. Zadaniem uczniów było zdecydowanie jaką kompozycję stanowić będą wzory na wybranym przez nich przedmiocie oraz jakie kolory będą dominować w projekcie. Powstały pięknie zdobione plecaki, teczki, nawet szczotka do włosów. Młodzież dzięki swoim działaniom pokazała, że każdy ze zwykłych przedmiotów może czerpać ze wzorów ludowych, a żeby tak się stało, potrzeba trochę wyobraźni.

Kolejne spotkanie zaplanowane w projekcie ponownie poprowadziła Aleksandra Malczyk – tym razem w klasie V b. Poprzez prezentację ciekawego zastosowania etnodesignu we współczesnym wzornictwie, okazało się, że jedna godzina lekcyjna to za mało! Uczniom tak bardzo spodobała się burza mózgów, rozmowy, a na końcu projektowanie współczesnych strojów z wykorzystaniem śląskich haftów, że nawet nie zauważyli kiedy minęła lekcja! Powstały wspaniałe projekty dresów, spodni, koszulek i innych elementów stroju. Niektóre były bardzo odważne, inne nieco delikatniejsze. Co najważniejsze – każdy z nich był wyjątkowy.

Ostatnie zajęcia odbyły się w grupie przedszkolnej „Gwiazdki”. Przedszkolaki dowiedziały się czym jest merynka, jak kiedyś „nosiły się” panie i panowie, które elementy stroju mają nazwy podobne do zwierzęcia (jelenioki) czy grzyba (kania) i dlaczego. Dodatkowo, dzieci mogły spróbować zaprogramować robota, który samodzielnie musiał pokonać pewien odcinek drogi w poszukiwaniu haftowanej chusty. Podczas tego zadania niecierpliwość sięgała zenitu, jednak warto było! Każdy przedszkolak mógł przetestować jak robot jedzie po zaprogramowanej przez niego ścieżce. Radości dopełniła zabawa w prasowanie merynki w postaci białej kartki, którą na sam koniec można było podrzeć na wiele kawałków. Zajęcia poprowadziły Justyna Ozga i Katarzyna Czarnecka z ARTerii.

Wykorzystana metoda przekazywania wiedzy jest nowatorska na skalę krajową. Jako ARTeria, mamy plany zastosować zdobytą wiedzę i pomysły do kolejnych zajęć z dziećmi, by szerzyć wiedzę o dawnych tradycjach. Chcemy to robić w nowatorski sposób z wykorzystaniem etnodesignu i ciekawych form pracy twórczej. Mamy nadzieję, że dzięki takim działaniom, wiedza o dawnych tradycjach nie zaginie i stanie się inspiracją do twórczych działań młodych osób.

Galerię ze zdjęciami można podziwiać na naszej stronie facebook:

Facebook

Tytuł projektu:

EtnoHaft – nowoczesne edukowanie o tradycjach hafciarskich w oparciu o wzory na Merynkach i Zopaskach

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2022